W dzisiejszym cyfrowym świecie bezpieczeństwo informatyczne stało się kluczowym elementem prowadzenia każdego biznesu – niezależnie od jego wielkości. Niestety, wiele małych i średnich firm błędnie zakłada, że nie są atrakcyjnym celem dla cyberprzestępców.
Statystyki są alarmujące. Według najnowszych badań, ponad 60% polskich małych firm doświadczyło przynajmniej jednego incydentu naruszenia bezpieczeństwa w ciągu ostatniego roku. Średni koszt takiego incydentu dla małej firmy w Polsce szacuje się na poziomie 50-120 tysięcy złotych, wliczając w to bezpośrednie straty finansowe, koszty przestoju, utratę klientów oraz nadszarpnięcie reputacji.
Co niepokojące, aż 78% ataków na małe przedsiębiorstwa można było uniknąć, stosując podstawowe zasady bezpieczeństwa cybernetycznego. W niniejszym artykule przedstawimy Państwu siedem najpopularniejszych typów ataków oraz praktyczne rozwiązania, jak się przed nimi bronić.
Dlaczego małe firmy są atrakcyjnym celem dla cyberprzestępców?
Wielu właścicieli małych firm zadaje sobie pytanie: „Dlaczego ktoś miałby atakować właśnie mój biznes?” Powodów jest kilka:
Brak dedykowanych specjalistów IT
Większość małych firm w Polsce nie zatrudnia dedykowanego specjalisty ds. bezpieczeństwa IT. Często obowiązki związane z IT spoczywają na przypadkowej osobie, która „zna się trochę na komputerach” lub są zlecane zewnętrznym firmom, które koncentrują się głównie na utrzymaniu ciągłości działania.
Ograniczone budżety na cyberbezpieczeństwo
Małe przedsiębiorstwa zwykle przeznaczają minimalną część budżetu na zabezpieczenia informatyczne – średnio zaledwie 1-3% swojego budżetu IT, podczas gdy eksperci zalecają minimum 10-15%.
Wartościowe dane klientów i partnerów biznesowych
Nawet najmniejsze przedsiębiorstwa przetwarzają cenne dane – informacje o klientach, dane płatnicze, dokumenty finansowe czy własność intelektualną. Dla cyberprzestępców takie informacje są niezwykle wartościowe.
Słabsza ochrona prawna i proceduralna
W małych firmach rzadko spotyka się szczegółowe procedury bezpieczeństwa, politykę haseł czy regularne szkolenia pracowników. Tylko 28% małych firm w Polsce ma formalne procedury postępowania w przypadku incydentu bezpieczeństwa.
7 najpopularniejszych ataków cybernetycznych na małe firmy
1. Phishing – podstępne wyłudzanie danych
Na czym polega zagrożenie?
Phishing to metoda, w której cyberprzestępcy podszywają się pod zaufane instytucje lub osoby, aby wyłudzić poufne informacje. W 2024 roku odnotowano 34% wzrost liczby ataków phishingowych skierowanych do małych firm w naszym kraju.
Jak wygląda atak w praktyce?
Typowy atak phishingowy rozpoczyna się od otrzymania wiadomości e-mail, która wydaje się pochodzić od zaufanego źródła. W treści znajduje się wezwanie do pilnego działania. Po kliknięciu w link użytkownik zostaje przekierowany na stronę łudząco podobną do oryginalnej, gdzie proszony jest o podanie swoich danych.
Jak się bronić?
- Regularne szkolenia pracowników z rozpoznawania podejrzanych wiadomości
- Weryfikacja dokładnego adresu e-mail nadawcy, nie tylko jego wyświetlanej nazwy
- Korzystanie z przeglądarki i ręcznie wpisywanie adresu strony, zamiast klinięcia w link z e-mail
- Uwierzytelnianie dwuskładnikowe we wszystkich kluczowych systemach
2. Ransomware – cyfrowy szantaż
Na czym polega zagrożenie?
Ransomware to złośliwe oprogramowanie, które szyfruje pliki na komputerze lub w sieci firmowej, a następnie żąda okupu za ich odblokowanie. Według danych CERT Polska, w 2024 roku aż 42% ataków na małe firmy w Polsce stanowiły ataki ransomware.
Jak się bronić?
- Regularne kopie zapasowe najważniejszych danych i przechowywanie ich offline lub w bezpiecznej chmurze
- Regularne aktualizacje systemów operacyjnych i oprogramowania
- Inwestycja w rozwiązania antywirusowe klasy biznesowej z funkcją wykrywania ransomware
- Plan działania na wypadek ataku
3. Złośliwe oprogramowanie (malware)
Na czym polega zagrożenie?
Malware to ogólne określenie dla różnego rodzaju złośliwego oprogramowania, które może infekować komputery i sieci firmowe. Obejmuje wirusy, trojany, robaki oraz programy szpiegujące. W 2024 roku co trzecia mała firma w Polsce doświadczyła przynajmniej jednego incydentu związanego z malware.
Jak się bronić?
- Kompleksowe oprogramowanie antywirusowe z ochroną w czasie rzeczywistym
- Regularne aktualizacje wszystkich systemów i programów
- Polityka bezpiecznego korzystania z internetu
- System filtrowania załączników w poczcie e-mail
4. Ataki na hasła
Na czym polega zagrożenie?
Ataki na hasła to próby uzyskania nieautoryzowanego dostępu do systemów firmowych poprzez złamanie lub wykradzenie haseł. Według danych NASK, słabe hasła są przyczyną ponad 80% udanych włamań do systemów małych firm w Polsce.
Jak się bronić?
- Polityka silnych haseł (minimum 12 znaków, wielkie i małe litery, cyfry, znaki specjalne)
- Uwierzytelnianie dwuskładnikowe dla wszystkich kluczowych systemów
- Korzystanie z menedżerów haseł, które generują i bezpiecznie przechowują unikalne hasła
- Regularna zmiana haseł, szczególnie do systemów zawierających wrażliwe dane
5. Wycieki danych
Na czym polega zagrożenie?
Wyciek danych to nieuprawnione ujawnienie lub kradzież poufnych informacji firmowych. W 2024 roku zgłoszono o 23% więcej incydentów wycieku danych z małych firm niż w roku poprzednim.
Jak się bronić?
- Szyfrowanie wszystkich wrażliwych danych, zarówno przechowywanych na urządzeniach, jak i przesyłanych przez internet
- Wdrożenie kontroli dostępu do informacji według zasady najmniejszych uprawnień
- Polityka czystego biurka i ekranu
- Procedury reagowania na incydenty związane z wyciekiem danych
6. Ataki typu DDoS
Na czym polega zagrożenie?
DDoS (Distributed Denial of Service) to atak, którego celem jest przeciążenie serwerów i infrastruktury internetowej firmy, co prowadzi do niedostępności usług online. Ataki DDoS stanowiły około 15% wszystkich cyberzagrożeń zgłaszanych przez małe firmy w Polsce.
Jak się bronić?
- Wdrożenie narzędzi do monitorowania ruchu sieciowego
- Korzystanie z usług dostawców internetowych oferujących ochronę przed atakami DDoS
- Plan ciągłości działania na wypadek ataku
- Rozważenie redundantnej infrastruktury(zapasowe serwery i łącza)
7. Zagrożenia związane z pracą zdalną
Na czym polega zagrożenie?
Upowszechnienie pracy zdalnej stworzyło nowe wektory ataków dla cyberprzestępców. Incydenty związane z pracą zdalną stanowią około 24% wszystkich naruszeń bezpieczeństwa w małych firmach.
Jak się bronić?
- Wymaganie, aby pracownicy zdalni łączyli się z zasobami firmowymi wyłącznie poprzez zabezpieczone połączenie VPN
- Jasne wytyczne dotyczące urządzeń używanych do pracy zdalnej
- Ustalenie zasad bezpiecznych wideokonferencji
- Szkolenia z zakresu bezpieczeństwa pracy zdalnej
Kompleksowe podejście do cyberbezpieczeństwa
Skuteczna ochrona Państwa firmy przed cyberatakami powinna opierać się na trzech kluczowych filarach: ludziach, procesach i technologii.
Filar 1: Ludzie – świadomi pracownicy
- Regularne szkolenia – nawet godzinna sesja raz na kwartał może znacząco zwiększyć świadomość zagrożeń
- Symulowane ataki phishingowe – praktyczne ćwiczenia są skuteczniejsze niż teoretyczne szkolenia
- Kultura bezpieczeństwa – tworzenie atmosfery, w której zgłaszanie podejrzanych incydentów jest doceniane
Filar 2: Procesy – dobre praktyki i procedury
- Polityka bezpieczeństwa informacji – dokument określający ogólne zasady ochrony danych
- Plan reagowania na incydenty – procedury określające, co robić w przypadku ataku
- Procedury tworzenia kopii zapasowych – regularne tworzenie i testowanie backupów
- Zarządzanie aktualizacjami – systematyczne instalowanie poprawek bezpieczeństwa
Filar 3: Technologia – odpowiednie narzędzia
- Kompleksowa ochrona punktów końcowych – nowoczesne rozwiązania antywirusowe
- Zapora sieciowa (firewall) – podstawa ochrony sieci firmowej
- System tworzenia kopii zapasowych – automatyczny i regularny backup danych
- Uwierzytelnianie wieloskładnikowe – dodatkowa warstwa zabezpieczeń dla kluczowych systemów
Praktyczne kroki do wdrożenia kompleksowej ochrony
- Ocena obecnego stanu bezpieczeństwa – identyfikacja najsłabszych ogniw
- Zabezpieczenie podstaw – silne hasła, aktualizacje, backup, ochrona antywirusowa
- Edukacja pracowników – szkolenia z rozpoznawania zagrożeń
- Wdrożenie procedur bezpieczeństwa – reagowanie na incydenty, zarządzanie hasłami
- Zaawansowane zabezpieczenia – firewall, wykrywanie włamań, szyfrowanie danych
- Regularne testowanie i doskonalenie – bezpieczeństwo to proces ciągły
Cyberbezpieczeństwo nie musi być skomplikowane ani bardzo kosztowne. Oto dziesięć konkretnych działań, które mogą Państwo wdrożyć niemal natychmiast:
- Inwentaryzacja cyfrowych zasobów
- Polityka silnych haseł i uwierzytelniania dwuskładnikowego
- Aktualizacje wszystkich systemów i oprogramowania
- System regularnych kopii zapasowych
- Podstawowe szkolenie dla pracowników
- Zabezpieczenie firmowej sieci Wi-Fi
- Weryfikacja uprawnień użytkowników
- Zabezpieczenie urządzeń mobilnych
- Podstawowy plan reagowania na incydenty
- Współpraca z profesjonalną firmą informatyczną
Statystyki są nieubłagane – nie pytanie „czy”, ale „kiedy” Państwa firma stanie się celem cyberprzestępców. Często dopiero po udanym ataku właściciele małych firm zdają sobie sprawę z wartości odpowiednich zabezpieczeń.
W ITKOM rozumiemy, że prowadzenie firmy wymaga skupienia na podstawowej działalności, a kwestie bezpieczeństwa IT mogą wydawać się skomplikowane. Dlatego oferujemy kompleksową opiekę informatyczną, która zdejmie z Państwa ten ciężar.
Bezpieczeństwo informatyczne nie musi być kosztowne ani skomplikowane. Naszym celem jest zapewnienie Państwu skutecznej ochrony, która pozwoli skupić się na tym, co najważniejsze – rozwoju Państwa biznesu.
Zapraszamy do kontaktu:
- Telefon: 506 077 089
- E-mail: jaroslaw.klekot@itkom.pl
- Formularz kontaktowy
Pozwólcie nam zadbać o bezpieczeństwo Waszej firmy, abyście mogli Państwo spokojnie koncentrować się na jej rozwoju.
Bibliografia:
- Raport CERT Polska „Krajobraz bezpieczeństwa polskich firm 2024”
- Badanie NASK „Cyberbezpieczeństwo w sektorze MŚP w Polsce”
- Raport Urzędu Ochrony Danych Osobowych „Naruszenia ochrony danych osobowych w sektorze MŚP”
- Publikacja Związku Cyfrowa Polska „Przewodnik cyberbezpieczeństwa dla małych firm”
- Raport Komisji Europejskiej „Digital Economy and Society Index (DESI) 2024”